Podstawą warunkującą widzenie barwne jest obecność w siatkówce trzech rodzajów czopków, z których każdy jest najbardziej wrażliwy na jeden z trzech zakresów barwy – niebieskiej, zielonej, lub czerwonej (przy czym zakresy te zachodzą na siebie), co łącznie umożliwia widzenie wszystkich barw.
Oko ma ograniczoną rozdzielczość barw, tzn. czasem nie jest w stanie dostrzec różnicy występującej między dwoma barwami o różnym widmie traktując je jako takie same. Oko ludzkie wykazuje różny stopień wrażliwości na określoną barwę co jest uwarunkowane liczbą czopków wrażliwych na określoną długość fal świetlnych. Jednoczesne pobudzenie wszystkich 3 rodzajów czopków wywołuje wrażenie bieli. Wrażenie barwne musi być definiowane przez barwę, jaskrawość i nasycenie. Zaburzenia rozpoznawania barw występują u 8% mężczyzn i u ok. 0,4% kobiet. Są genetycznie uwarunkowane, dziedziczone genem recesywnym, sprzężonym z płcią. Achromatyzm lub monochromatyzm to całkowita ślepota na barwy. Osoba dotknięta rozróżnia jedynie różne stopnie jaskrawości obserwowanych przedmiotów. Różne rodzaje zaburzeń rozpoznawania barw wynikają z wadliwego funkcjonowania czopków.
Wynikiem wadliwego działania jednego rodzaju czopków jest dichromatyzm. Najczęstsza forma ludzkiej ślepoty barw wynika z problemów z czułością czopków na barwy o średniej lub długiej długości fali (np. zielona i czerwona) i pociąga za sobą problemy w odróżnianiu barw czerwonej i zielonej od innych barw. Ślepota barwy czerwonej i zielonej zwana jest potocznie daltonizmem – nazwa ta pochodzi od angielskiego chemika Johna Daltona, który w 1794 roku na własnym przypadku opublikował jej opis. Zaburzenie rozpoznawania barw może być także wynikiem uszkodzenia dróg wzrokowych począwszy od siatkówki po korę wzrokową. Może być również efektem ubocznego działania leków lub związków chemicznych (substancje psychoaktywne, alkaloidy).
Powiązane artykuły:
Ciekawostki >>
Popularne fakty i mity na temat oczu >>
Oko za kierownicą >>
dr Katarzyna Kaszuba-Bartkowiak
