Podrażnienie (okuliści używają nazwy "zadrażnienie") spojówek jest powszechnie spotykanym schorzeniem okulistycznym. Przyczyną mogą być różnego rodzaju infekcje (bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze) oraz zapalenia alergiczne.
Zaczerwienienie oczu może być wywołane przez niekorzystne warunki zewnętrze takie jak zadymienie, kurz, wysoka temperatura lub klimatyzacja. Znaczną grupę stanowią osoby z zespołem suchego oka - ryzyko jest nasilone u osób starszych (głównie u kobiet w okresie menopauzalnym) oraz obciążonych chorobami autoimmunologicznymi, w grupie osób młodszych zagrożenie dotyczy informatyków (rzadkie mruganie podczas wielogodzinnej pracy przy komputerze) oraz użytkowników soczewek kontaktowych, ponieważ soczewki rozdzielają film łzowy.
Na prawidłowy film łzowy składają się trzy elementy: zewnętrzna warstwa lipidowa (tłuszczowa), która zapobiega parowaniu łez, środkowa warstwa wodna (łzy właściwe) oraz wewnętrzna warstwa śluzowa (mucynowa), która stabilizuje film łzowy na powierzchni oka. Wszystkie te składowe muszą występować w odpowiednich proporcjach, ich zakłócenie powoduje suchość oczu, a często wtórnie stany zapalne.
Najczęstsze zapalenia spojówek nie obniżają ostrości wzroku, przyczyną subiektywnego pogorszenia widzenia jest zwykle zalegająca wydzielina. W takiej sytuacji najlepiej skonsultować się z lekarzem okulistą (szczególnie wtedy, kiedy objawy są bardziej nasilone, czyli oprócz łzawienia i swędzenia, występuje ból oka), można zwrócić się także o poradę do optometrysty. Ponadto wskazane jest także przemywanie oczu solą fizjologiczną lub przegotowaną, letnią wodą.
Jeżeli przyczyną dolegliwości jest zmęczenie oczu, długotrwała praca przy komputerze lub podrażnienie przez kurz lub dym papierosowy można samemu wybrać odpowiednie krople, które zmniejszą lub zniwelują dolegliwości. Najczęściej stosowane są krople nawilżające tzw. "sztuczne łzy", z których większość bazuje na kwasie hialuronowym. Są dostępne w różnych stężeniach, a także wersje bez konserwantów, szczególnie polecane osobom z alergią oraz noszącym soczewki kontaktowe. Niektóre z kropli zawierają dodatkowe substancje np. deksopantenol.
Na powierzchni gałki ocznej dłużej niż krople utrzymują się substancje żelowe. Takie bardziej gęste krople mogą powodować krótkotrwałe przymglenie widzenia, więc bezpośrednio po aplikacji nie należy prowadzić samochodu, ani roweru - powinno się odczekać kilka - kilkanaście minut. W przypadku sezonowego alergicznego zapalenia spojówek należy docelowo zastosować leki przeciwalergiczne. Bez recepty dostępne są krople zawierające olopatadynę, które wystarczy aplikować do oczu 2 razy dziennie. Należy pamiętać, aby przed zastosowaniem zdjąć z oczu soczewki kontaktowe i założyć je co najmniej 15 minut po zakropieniu. Dla wrażliwych, alergicznych oczu polecana jest szczególnie olopatadyna bez konserwantów, ponieważ substancje konserwujące (szczególnie chlorek benzalkonium) mogą dodatkowo podrażniać tkanki oka.
Zastosowanie w przypadku schorzeń alergicznych mają także krople zawierające kromoglikany. Stosuje się je zwykle 4 razy na dobę. Należy pamiętać, że leki zawierające kromoglikan powinny być zastosowane przed wystąpieniem objawów alergicznych, w przeciwnym wypadku nie są skuteczne.
Podczas leczenia alergii ocznych nie należy zapominać o kroplach nawilżających - szeroka gama obecnych na rynku produktów umożliwia wybranie najbardziej efektywnego preparatu. Zawsze należy sprawdzać, jaki jest okres ważności kropli po otworzeniu i nie stosować ich po tym terminie.
Oczom podrażnionym w wyniku ekspozycji na dym, kurz, chlorowaną wodę wysoką lub niską temperaturę pomogą leki zawierające tetryzolinę. Niwelują one przykre objawy subiektywne, takie jak przekrwienie spojówek, łzawienie i swędzenie, nie należy jednak stosować ich przewlekle, najwyżej parę dni. Są dostępne bez recepty. Przed użyciem należy zapoznać się z ulotką, dotyczącą ewentualnych przeciwskazań.
W przypadku wątpliwości, jaki preparat zakupić np. krople przeciwalergiczne czy nawilżające (a może jedne i drugie?) należy poprosić o radę farmaceutę. Jeżeli stosowanie nabytych kropli po paru dniach nie przynosi poprawy, konieczna jest wizyta w gabinecie okulistycznym. Koniecznie należy zabrać ze sobą buteleczki lub zapisać nazwy substancji czynnych , aby okulista wiedział, jakie leczenie było stosowane.
Powiązane artykuły:
Jak prawidłowo aplikować krople do oczu? >>
Kiedy nasze oczy potrzebują kropli nawilżających? >>
Krople do oczu bez recepty >>
dr n. med. Małgorzata Mulak, lekarz okulista
