Zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych chorób oczu. Może ona mieć przebieg ostry, podostry lub przewlekły. Często ustępuje samoistnie, bez leczenia, jednak w większości przypadków pacjenci zaniepokojeni wyglądem swoich oczu zgłaszają się po poradę do specjalisty.
Najczęściej schorzenie to ma charakter ostry i charakteryzuje się silnym przekrwieniem spojówki - tzw. "czerwone oko", surowiczą lub śluzowo-ropną wydzieliną oraz w wielu przypadkach obrzękiem spojówki. Charakterystyczna jest triada objawów do której zaliczamy: zadrażnienie gałki ocznej (zaczerwienienie), światłowstręt, łzawienie.
Najczęstszymi przyczynami zapalenia spojówek są bakterie, wirusy i alergeny np. kurz, pyłki roślin. Schorzenie to także częściej dotyka osoby cierpiące z powodu zespołu suchego oka, noszące soczewki kontaktowe (najczęściej z powodu braku odpowiedniej higieny) czy też często korzystające z basenów kąpielowych, w których woda dezynfekowana jest chlorem. U dzieci często obserwujemy zapalenie spojówek towarzyszące przeziębieniu z katarem czy zapaleniu ucha.
Bakteryjne zapalenie spojówek charakteryzuje się zwykle nagłym, obustronnym zadrażnieniem gałki ocznej, z gęstą żółtawą wydzieliną. Podobne objawy (zaczerwienienie oczu) stwierdza się przy zapaleniu wirusowym, ale w tym przypadku wydzielina jest bardziej wodnista. Niektórym, bardzo zakaźnym postaciom zakażeń wirusowych może towarzyszyć powiększenie przyusznych węzłów chłonnych - tak jest np. w tzw. nagminnym zapaleniu spojówki, w przebiegu którego występuje także uszkodzenie rogówki oka.
Bakteryjne zapalenie spojówek jest schorzeniem wysoce zakaźnym, dlatego należy pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad higieny takich, jak mycie rąk przed i po aplikacji kropli do oczu, unikanie dotykania oczu, stosowanie oddzielnego ręcznika do twarzy (najlepsze są rączniki jednorazowe, które zaraz po użyciu wyrzucamy do śmieci).
Zapalenia alergiczne są spowodowane reakcją na alergen. Istnieje wiele typów schorzeń alergicznych oczu, z czego najbardziej niebezpieczne jest zapalenie atopowe. Charakterystycznymi objawami alergii ocznej jest swędzenie, łzawienie, zadrażnienie gałki ocznej oraz wydzielina o charakterze wodnisto-śluzowym. Stopień nasilenia objawów jest różny, zwykle jest to dyskomfort, który nie powoduje obniżenia ostrości widzenia. Jedną z postaci jest alergiczne, sezonowe zapalenie spojówek. Leczenie polega na stosowaniu preparatów antyalergicznych oraz kropli nawilżających, które łagodzą nieprzyjemne objawy i wypłukują alergen.
Swoistą postacią odczynu alergicznego jest olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek, będące efektem stałego drażnienia przez ciało obce. Takim "ciałem obcym" mogą być soczewki kontaktowe, dlatego pogorszenie widzenia w soczewkach oraz wydzielina są wskazaniem do wizyty okulistycznej.
Leczenie w wielu przypadkach nie jest konieczne, gdyż objawy ustępują samoistnie w przeciągu kilku dni. Aby przyśpieszyć proces leczenia należy przemywać oczy solą fizjologiczną. Niewskazane jest stosowanie okładów z herbaty czy rumianku, gdyż często są one przyczyną uczuleń.
Pomocne w łagodzeniu objawów zapalenia oka takich jak np. pieczenie będą krople. Zaczerwienienie oczu zmniejszą krople obkurczające naczynia i łagodzące objawy stanu zapalnego. Należy jednak pamiętać, że preparatów obkurczających naczynia nie należy stosować przewlekle, gdyż przy dłuższym stosowaniu mogą być one przyczyną podrażnienia oka, a ponadto powodować rozszerzenie źrenicy, co może być niebezpieczne u osób z wąskimi drogami odpływu cieczy wodnistej.
Jeśli objawy nie ustępują lub wręcz nasilają się, należy skonsultować się ze specjalistą.
Bakteryjne zapalenie spojówek nierzadko ustępuje samoistnie, ale w przypadku nasilonych lub przedłużających się zmian zaleca się podawanie do worka spojówkowego antybiotyków w kroplach lub maści. O dawce i czasie stosowanie leku zawsze decyduje lekarz po uprzednim zbadaniu pacjenta.
Wirusowe zapalenia spojówek, szczególnie powikłane zajęciem rogówki, wymagają stosowania specyficznych preparatów przeciwwirusowych, dostępnych na receptę. Niestety, jak wspomniano wcześniej, nie istnieje leczenie przyczynowe niektórych odmian chorób wirusowych np. wysoce zakaźnego nagminnego zapalenia spojówki i rogówki. W takim przypadku stosuje się tylko leczenie objawowe.
Jeśli przyczyną zapalenia oka jest reakcja alergiczna – lekarz może zalecić leki przeciwalergiczne np. przeciwhistaminowe lub kromoglikany, a wspomagająco preparaty sztucznych łez.
Powiązane artykuły:
Czynniki negatywnie wpływające na oczy >>
10 domowych sposobów na dolegliwości oczu - fakty i mity >>
Jak pielęgnować oczy? >>
Konsultacje medyczne: dr n. med. Małgorzata Mulak, lekarz okulista
