Alergie oczu

Choroby alergiczne oczu - jakie są przyczyny? Alergia, czyli nadwrażliwość, jest wzmożoną reakcją na antygen (alergen) tolerowany przez większość populacji. Jest zależna od mechanizmów immunologicznych. Istnieje wiele przyczyn powodujących wystąpienie alergii, do których zalicza się uwarunkowania rodzinne (genetyczne), stres, ciążę mnogą, a nawet zbyt higieniczny tryb życia.

Choroby alergiczne oczu powodują takie same czynniki, jak w przypadku kataru siennego: pyłki drzew, traw i kwiatów, sierść zwierząt domowych, odchody roztoczy i kurz. Zwykle barierę ochronną stanowią łzy, które wypłukują wszystkie drobinki i zanieczyszczenia z oka. Jeśli jednak łzy sobie nie poradzą, wszystkie te pyłki i drobinki dostają się głębiej, do błony śluzowej oka i wywołują stan zapalny.

Objawy alergii - łzawienie, pieczenie, swędzenie oczu

W przypadku kontaktu z alergenem, oko stara się bronić. Polega to na powstawaniu przeciwciał, które walczą z substancjami podrażniającymi oko. Objawem tej walki są właśnie: uczucie swędzenia, pieczenia i łzawienie. Im dłuższy kontakt z alergenem, tym objawy te są silniejsze i trudniejsze do opanowania.

Rodzaje chorób alergicznych oczu

Choroby alergiczne oczu mogą występować samodzielnie, bądź w połączeniu z chorobami alergicznymi skóry, błon śluzowych układu oddechowego, czy pokarmowego. Najczęściej jednak choroby alergiczne oczu towarzyszą katarowi siennemu.

Najczęściej spotykane przez lekarzy rodzaje chorób alergicznych oczu to:

• Ostre alergiczne zapalenie spojówek
  Alergeny (pyłki, roztocza kurzu domowego, pleśnie) dostają się do worka spojówkowego oka. Objawy sugerujące ostre alergiczne zapalenie spojówek to: gwałtowny początek, często u młodych osób, swędzenie, pieczenie, zaczerwienienie oczu z niewielką ilością śluzowej wydzieliny.
• Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek
  Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek pojawia się często u pacjentów z katarem siennym. Zwykle są to: silne łzawienie, swędzenie i pieczenie oczu, które często towarzyszą objawom ze strony układu oddechowego. Spojówka często jest obrzęknięta, może również występować niewielka ilość śluzowej wydzieliny. Ta postać alergii występuje sezonowo, przede wszystkim w okresie wiosennym (kwitnienie traw i drzew). 
• Wiosenne zapalenie rogówki i spojówek
  Jest to schorzenie dość rzadkie, obustronne i nawracające. Najczęściej dotyczy chłopców w pierwszej i drugiej dekadzie życia i zwykle mija w okresie dojrzewania. Objawy to: silne swędzenie oczu, łzawienie, światłowstręt, śluzowa wydzielina, uczucie ciała obcego w oku. Swędzenie oczu jest często objawem dominującym, typowo dolegliwości nasilają się rano.Wiosenne zapalenie spojówek jest bardziej niebezpieczne niż ostre lub sezonowe, ponieważ w tym przypadku może dojść do uszkodzenia rogówki.
• Atopowe zapalenie spojówek i rogówki
  Jest to oczna manifestacja uogólnionej nadwrażliwości na jakiś czynnik. Oprócz zapalenia spojówek i rogówki mogą wystąpić także: gorączka sienna, pokrzywka czy astma. Ta postać alergicznego schorzenia narządu wzroku najczęściej występuje u młodych mężczyzn, jest zwykle obustronna i przebiega okresami zaostrzeń remisji. Dominujące objawy to: uciążliwe łzawienie, swędzenie, duża ilość śluzowej wydzieliny i światłowstręt. Jest to najcięższa postać zapalenia alergicznego.

Jak walczyć z chorobami alergicznymi oczu?

Najlepszym sposobem walki z alergią jest wyeliminowanie czynnika uczulającego. Niestety w wielu przypadkach nie jest możliwe określenie tych czynników, nie mówiąc o całkowitym wyeliminowaniu ich z życia. Dlatego pacjenci powinni przewlekle stosować leki miejscowe (do worka spojówkowego). W leczeniu miejscowym stosuje się różne grupy leków, które mają usunąć przykre objawy dla pacjenta, takie jak: łzawienie, przekrwienie, czy obrzęk spojówek. W leczeniu wszystkich alergicznych schorzeń oczu duże znaczenie ma też zachowanie higieny i częste usuwanie czynnika wywołującego choroby alergiczne z oczu (np. przemywanie solą fizjologiczną).

Aby stosowane miejscowo leki mogły właściwie działać należy również zwrócić uwagę na stan filmu łzowego. Jego niestabilność może spowodować zbyt szybkie wypłukiwanie leków i skrócić czas ich działania i tym samym spowodować nawrót dolegliwości. Dlatego zastosowanie preparatów sztucznych łez może w korzystnie wpłynąć na efekt leczenia. Bardzo często objawy chorób alergicznych oczu są lekceważone, zwłaszcza jeśli trwają sezonowo. Tymczasem brak leczenia może prowadzić do poważnych powikłań. Dlatego w przypadku wystąpienia objawów, należy skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia przyczyn i sposobów leczenia. Może się okazać, że przyczyną problemów takich, jak swędzenie czy łzawienie jest zmęczenie oka, bądź przeziębienie. Jeśli jednak okaże się, że jest to alergia – lekarz wskaże optymalny sposób walki z nią, na przykład poprzez leczenie farmakologiczne, takie jak leki antyhistaminowe, leki obkurczające naczynia krwionośne oraz środki nawilżające (preparaty sztucznych łez, produkty na bazie soli fizjologicznej). Leki należy zacząć zażywać odpowiednio wcześnie, by zapobiec rozwinięciu się objawów zapalenia. Najlepiej 7-10 dni przed przewidywanym okresem pylenia danej rośliny.

Z chorobami alergicznymi oczu można także walczyć poprzez zastosowanie się do kilku porad:

• W momencie, gdy intensywność występowania alergenu rośnie (np. następuje pylenie roślin, które uczulają), warto unikać wychodzenia z domu, a nawet wietrzenia mieszkania.
• Należy pamiętać o sprawdzeniu systemów klimatyzacji i centralnego ogrzewania pod kątem czystości (grzyby i zanieczyszczenia w nich obecne mogą powodować dolegliwości oczu).
• Wiosną i latem pomoże noszenie ściśle przylegających do twarzy okularów przeciwsłonecznych, najlepiej z odpowiednimi fitrami, które dodatkowo chronią oczy przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym. Należy pamiętać o myciu okularów.
• Jeśli występują objawy, trudno oprzeć się np. pocieraniu oczu. Warto jednak pamiętać, że w ten sposób oko jest dodatkowo podrażniane oraz narażone na dodatkowe infekcje bakteryjne. Pocieranie przynosi tylko chwilową ulgę. Aby łagodzić objawy, lepiej jest stosować odpowiednie krople do oczu.
• W przypadku alergii na roztocza kurzu, warto rozważyć rezygnację z ozdobnych dywanów, firan i narzut, w których roztocza przebywają.

Ważne: choroby alergiczne oczu, pomimo uciążliwości, nie powodują pogorszenia ostrości wzroku.

Powiązane artykuły:

Jak dbać o oczy w każdym wieku? >>
Jak dbać o oczy? - 5 dobrych nawyków >>
Opuchnięte oczy. Co możesz z tym zrobić? >>

dr n. med. Małgorzata Mulak, lekarz okulista